هدف این تارنما شناساندن تاریخ مبارزه و راه سیاسی داریوش و پروانه فروهر از دریچهی سندهای تاریخی است. انتخاب تارنما برای این هدف با امید به افزایش امکان دسترسی همگانی به این سندها و نیز گسترش این آرشیو در طول زمان انجام گرفته است
از آنجا که داریوش فروهر و پروانه فروهر (اسکندری) از آغاز تا پایان زندگی سیاسی خود پافشارانه پایبند شیوهی سازمانی در کار سیاسی بودهاند، دریافت تاریخ مبارزه و راه سیاسی آنان بدون شناخت سازمانهای سیاسیای که وابستگی آن را داشتهاند، ممکن نیست
داریوش فروهر از بنیادگذاران حزب ملت ایران در آبانماه سال ۱۳۳۰ بود و پس از دورهای کوتاه به دبیری آن رسید. پروانه اسکندری در سال ۱۳۳۷ به حزب ملت ایران پیوست و از نیمهی دههی پنجاه هموند شورای رهبری آن شد. تلاشهای سیاسی داریوش و پروانه فروهر در چارچوب آرمانی و سازمانی حزب ملت ایران شکل گرفته است و به یقین میتوان گفت که داریوش فروهر از ابتدا و پروانه فروهر به مرور و در امتداد تلاش جانانهی خود ستون فکری و اجرایی این حزب بودهاند. از این رو در این تارنما نوشتارها و گفتارهای آن دو به همراه اعلامیهها، اطلاعیهها، گزارشهای خبری و دیگر نشریههای حزب ملت ایران انتشار مییابد تا حضور سیاسی این دو مبارز در زمینهی تاریخی و آرمانیاش بازنمایی شود
همچنین چون تلاشهای سیاسی حزب ملت ایران در برخی دورهها در چارچوب جبهههایی بوده است، که در جریان پیکارهای سیاسی از گردهمآمدن سازمانها و شخصیتهای ملی پدید آمدهاند، سندهای باقیمانده از آنها نیز برای شناخت بیشتر در این تارنما گردآمده یا خواهد آمد. این جبههها از این قرارند
نهضت مقاومت ملی از کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ تا نیمهی دههی سی
جبهه ملی ایران در دورههای دوم و سوم از ۱۳۳۹ تا ۱۳۴۴
اتحاد نیروهای جبهه ملی ایران از اعلام موجودیت در آبان ۱۳۵۶ تا اعلام دورهی چهارم جبهه ملی ایران در سی تیر ۱۳۵۷
دورهی چهارم جبهه ملی ایران از بنیاد در سی تیر ۱۳۵۷ تا کنارهگیری سازمانی حزب ملت ایران از آن در خرداد ۱۳۵۸
اتحاد حزبها و نیروهای ملی از بنیاد در بهمن ۱۳۷۴ تا قتل فروهرها در یکم آذر ۱۳۷۷
شکی نیست که پایداری و پیکار هریک از این نهادهای سیاسی تاریخساز بر همکاری شمار بزرگی از مبارزان نامآور و گمنام استوار بوده است و سهم هریک از آنان در جای خود و در کنار سهم فروهرها تأثیرگذار بوده و گرانقدر است. گردآوری این سندها در تارنمای فروهرها تنها به قصد گسترش شناخت تاریخی و بازنمایی زمینه و بستر پیکارهای سیاسی آن دو انجام شده است
در این تارنما سندها در سیر تاریخی خود جاگذاری شدهاند و از افزودن توضیح و تفسیر به آنها پرهیز شده است تا وفاداری به هدف تارنما، که گردآوری یک آرشیو شفاف است، حفظ شود
در ساختار تارنما بر ویژگی تصویری سندها تأکید شده است تا حالوهوای دورههای تاریخی، که سندها تعلق به آن دارند، بهتر به بازدیدکنندگان انتقال یابد. تنها سندهای مربوط به «دوران چهارم: ۷۷-۱۳۶۸»، به دلیل نزدیکیشان به زمان حال و پیوستگی محتواییشان با بحثهای سیاسی روز، به صورت نوشتارهای تایپشده آورده شدهاند تا امکان نقلقول از آنها افزایش یابد و از پویایی محتوای آنها کاسته نشود
فصلبندی تارنما نیز برگرفته از روند تلاشهای سیاسی داریوش و پروانه فروهر است و با بهکارگیری نامها و واژههایی که خود در بیان این روند به کار بردهاند، اینگونه سامان یافته است
دوران یکم: سرسپردن به ملتگرایی و راه مصدق، از «مكتب» تا كودتا؛ ۳۲-١٣۲۷
داریوش فروهر در هفتم دیماه ۱۳۰۷ دیده به جهان گشود. از سال ۱۳۲۷ تلاش سیاسی او شکل سازمانی یافت، به مکتب پانایرانیسم پیوست، با ورود به دانشکدهی حقوق دانشگاه تهران به نمایندگی دانشجویان همدورهی خویش برگزیده شد، در جنبش دانشجویی آن سالها نقشی اساسی داشت، در نهضت ملی شدن صنعت نفت به راه مصدق سر سپرد و در آبانماه ۱۳۳۰ از بنیادگذاران حزب ملت ایران شد
پروانه اسکندری در بیستونهم اسفندماه ۱۳۱۷ دیده به جهان گشود. او در این سالها نوجوانی پرشور و کنجکاو بود که در خانوادهای با اندیشههای ملی و گرایشهای مصدقی رشد میکرد. نخستین کنشهای سیاسی او در هواداری از مصدق در دوران دانشآموزیاش در این سالها پا گرفت
دوران دوم: مبارزه با «سلطنت استبدادی وابسته به بیگانه»؛ از کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ تا خرداد سال ۱۳۵۶
برههی یکم: از پیکار با «کودتاچیان» و همکاری با نهضت مقاومت ملی تا اوجگیری تلاشهای سیاسی در بستر جبهه ملی دوم و جبهه ملی سوم؛ ۴۳-۱۳۳۲
در دو بخش
از پیکار با دولت کودتا تا اوج گیری مبارزه در آستانهی شکلگیری جبهه ملی دوم؛ ۳۸-۱۳۳۲
از تشکیل جبهه ملی دوم تا به بنبست رسیدن آن و سپس تلاش برای سازماندهی جبهه ملی سوم، که با یورش گستردهی دستگاه حاکم در نخستین گامها سرکوب شد؛ ۴۳-۱۳۳۹
برههی دوم: تلاش برای شکستن انسداد سیاسی و حفظ «هستی سازمانی»؛ ۵۵-۱۳۴۴
دوران سوم: در فراز و فرود انقلاب و «جنگ میهنی»؛ ۶۷-۱۳۵۶
برههی یکم: از اتحاد نیروهای ملی و تشکیل جبهه ملی چهارم تا فروپاشی نظام سلطنتی؛ ۵۷-۱۳۵۶
در دو بخش
از انتشار نامهی سه امضایی سنجابی، بختیار، فروهر به پادشاه در خرداد ۱۳۵۶ و تشکیل «اتحاد نیروهای جبهه ملی ایران» تا گسترش این سازمان به جبهه ملی چهارم در سی تیر ۱۳۵۸
از تشکیل دورهی «چهارم جبهه ملی ایران» در سی تیر ۱۳۵۷ تا فروپاشی نظام سلطنتی در بهمن ۱۳۵۷
برههی دوم: از همکاری با «جمهوری نوپا» تا کنارهگیری از قدرت و اوجگیری انتقاد به «واپسگرایی و انحصارطلبی»؛ ۵۹-۱۳۵۷
در دو بخش
از اسفند ۱۳۵۷ تا پایان سال ۱۳۵۸
سال ۱۳۵۹
برههی سوم: تعهد به «جنگ میهنی» و ایستادگی در برابر خودکامگی حکومت و سرکوب فراگیر؛ ۶۷-۱۳۶۰
دوران چهارم: گسترش مبارزه با جمهوری اسلامی؛ ۷۷-۱۳۶۸
برههی یکم: جسارت در شکستن جو ترس و پافشاری بر «مردمسالاری»؛ ۷۱-۱۳۶۸
در چهار بخش
سال ۱۳۶۸
سال ۱۳۶۹
سال ۱۳۷۰
سال ۱۳۷۱
برههی دوم: ارائهی سیاست راهبردی برای «گذار آرام به فضای سیاسی باز و ایمنی قضایی»؛ ۷۳-۱۳۷۲
در دو بخش
سال ۱۳۷۲
سال ۱۳۷۳
برههی سوم: پافشاری بر «جدایی دین از دولت» و تلاش برای همبستگی «سازمانهای سیاسی و نهادهای صنفی سلطهستیز»؛ ۷۵-۱۳۷۴
در دو بخش
سال ۱۳۷۴
سال ۱۳۷۵
برههی چهارم: پرچمداری «دگرگونىخواهى» در درون كشور؛ ۷۷-۱۳۷۶
در دو بخش
سال ۱۳۷۶
سال ۱۳۷۷ – از آغاز تا قتل فروهرها در یکم آذرماه این سال
شایان ذکر است که تقسیمبندی دوران چهارم تنها به قصد تبیین مسیر مبارزهی سیاسی فروهرها در این سالها انجام شده است، که روندی سیال داشته و فاقد مرزهای خشک میان برههها و سالهای پیاپی است
عکسها و نامهها و دیگر فصل پایانی این تارنما است. مجموعههای این فصل، با وجود پیوند تاریخی با دورانهای نام برده در بالا، بهطور جداگانه آورده شدهاند تا دریچههایی به حالوهوای زندگی سیاسی داریوش و پروانه فروهر بگشایند. این فصل دربردارندهی بخشهای زیر است
نامهنگاری داریوش فروهر و پروانه فروهر (اسکندری) با دکتر مصدق با این توضیح که دو نامه از داریوش فروهر به دکتر مصدق، که با بالاگرفتن اختلافها در جبهه ملی دوم از جایگاه دبیر حزب ملت ایران نوشته است، برای حفظ پیوستگی محتوایی در برههی تاریخی نگارش نامهها در بخش دوم از دوران دوم آورده شده است
گزیدهای از نامههای زندان در دو بخشبندی زمانی
گزیدهای از سرودههای پروانه فروهر به خط خودش، و کتاب «شاید یک روز» که پس از قتل او در سال ۱۳۷۹ در ایران نشر یافت
گزیدهای از عکسها در هفت بخشبندی زمانی
گفتگو با داریوش فروهر دربارهی کاربرد واژههای فارسی در گفتارها و نوشتارهای سیاسی
پراکنده
زندگی داریوش و پروانه فروهر در دورههای پیاپی استبداد بارها از سوی گماشتگان حکومتی مورد یورش قرار گرفته و بسیاری از سندهای سیاسی آنان غارت یا نابود شدهاند، روندی که حتی پس از قتل فروهرها نیز ادامه یافته است. ازاینرو آرشیو گردآمده در این تارنما کامل نیست. بخش بزرگ سندهای این تارنما باقیمانده از آرشیوهای قدیمی حزب ملت ایران است که بهویژه داریوش فروهر در تلاطم سالها پیکار سیاسی با پیگیری و دقت گرد آورده و در نسخههایی نزد همرزمان و دوستان و بستگان خویش به امانت سپرده بود. بخشهایی از آن آرشیوها به همت این کسان از نابودی در امان ماندهاند که در طی سالهای پیش به مرور گردآوری شدهاند
اگر شما هم به سندهای مشابه دسترسی دارید به نشانی تارنما بفرستید و در حفظ و انتقال آگاهیهای تاریخی، که نظام استبدادی حاکم بر ایران قصد باژگونهنمایی یا حذف آنان را از حافظهی جمعی ما دارد، همراهی کنید
دسترسی به سندهای تاریخی که در این تارنما گردآوری شدهاند مدیون تلاش یکایک کسانیست که زیر سیطرهی سرکوب و وحشت در نگهداشت آنها کوشیدهاند و نیز گروه همکارانی که در نسخهبرداری سندها و ویرایش و آمادهسازی متنها و نوارهای صوتی و عکسها و دیگر کارهای فنی تارنما کوشش بیدریغ کردهاند
پانوشت: فایلهای صوتی که در دورانهای یکم و دوم و سوم این تارنما با صدای داریوش فروهر قابل شنیدن هستند برگرفته از گفتگوی او با سازمان اسناد ملی ایران میباشند. این گفتگو در هجده نشست از مهرماه ۱۳۷۶ تا مردادماه ۱۳۷۷ در خانهی فروهرها انجام شده و روی نوارهای کاست ضبط شده است. یک نسخه از این نوارها در اختیار داریوش فروهر بوده است. کیفیت نوارها بالا نیست و گفتگو بهویژه هنگام عوض کردن روی نوار دچار گسستهایی شده است. پرسشهای طرح شده از سوی گفتگوکننده نیز دچار پراکندگیهای تاریخی بودهاند که سبب بههمریختگی سیر زمانی در پاسخها و گاه تکرار روایتها شده است. در فایلهای صوتی ارائهشده در این تارنما سعی شده است تا این کاستیها تا جای ممکن جبران شود. پرسشهای طرحشده در این گفتگو دربردارندهی برههی زمانی پس از سال ۱۳۵۹ نبوده است. یک بخش از این گفتگو، در مورد پافشاری داریوش فروهر در کاربرد واژههای فارسی در نوشتارها و گفتارهای سیاسی، در بخش پایانی تارنما آورده شده است
برای فرستادن ایمیل به این تارنما اینجا کلیک کنید
مشخصات ناشر: این تارنما در همکاری پرستو فروهر و سعید بشیرتاش درست شده است و هزینههای آن از دارایی شخصی این دو نفر تأمین شده و خواهد شد. تاریخ انتشار تارنما: خرداد ۱۳۹۵